Unwanted Neighbours, Unwanted Memory. Slovak–Roma Relations in Marek Vadas’s Six Strangers

Rafał Majerek

Unwanted Neighbours, Unwanted Memory. Slovak–Roma Relations in Marek Vadas’s Six Strangers

Data publikacji: 27.03.2024

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2023, Volume 18, Issue 3-4, s. 271 - 279

https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.024.19443

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Unwanted Neighbours, Unwanted Memory. Slovak–Roma Relations in Marek Vadas’s Six Strangers

Abstrakt

In contemporary Slovakia, the Roma population are often seen as unwanted neighbours – a marginalised community, which experiences discrimination in various spheres of life. Anti-Romani sentiment, which constitutes the basis of negative attitudes to- ward the Roma minority, is hardly a new phenomenon; its manifestations, including specific acts of violence, can be found in the past. One of the examples of this kind of violence – the bloody pogrom in Pobedim carried out against the Romani populace by their Slovak neighbours in 1928 – offer a starting point for Marek Vadas’s Six Strangers (Šesť cudzincov, 2021). The historic site of the massacre, which is not commemorated in any form, has be- come a non-site of memory, while the tragic events have been pushed out of Slovak historical consciousness. Vadas’s prose is an attempt to bring them back to the collective conscious- ness and raise a number of important questions concerning the operation of cultural codes that permit and justify violence, the position and responsibility of the bystanders, as well as silence as a form of complicity in acts of aggression. In addition, it introduces a contemporary perspective, pointing to the persistence of mechanisms of discrimination, stigmatisation and exclusion of the Others, understood in many different ways, from the community.

We współczesnej Słowacji Romowie często są postrzegani jako niechciani sąsiedzi, stanowią marginalizowaną społeczność, która doświadcza dyskryminacji w różnych sferach życia. Antyromskie uprzedzenia, będące podstawą negatywnego stosunku do tej mniejszości, nie są zjawiskiem nowym; ich przejawy, w tym konkretne akty przemocy, odnaleźć można w przeszłości. Jeden z przykładów tego rodzaju aktów – krwawy pogrom w Pobiedimie, dokonany na Romach przez ich słowackich sąsiadów w 1928 roku – stanowi punkt wyjścia dla utworu Marka Vadasa Sześciu obcych (Šesť cudzincov, 2021). Historyczne miejsce masakry nie doczekało się żadnej formy upamiętnienia, stając się nie-miejscem pamięci, a tragiczne wydarzenia zostały wyparte ze słowackiej świadomości historycznej. Proza Vadasa jest próbą wprowadzenia ich do świadomości zbiorowej, a jednocześnie stawia szereg ważnych pytań, dotyczących funkcjonowania kodów kulturowych dopuszczających i usprawiedliwiających przemoc, pozycji i odpowiedzialności świadków, a także milczenia jako formy współudziału w aktach agresji. Ponadto wprowadza perspektywę współczesną, wskazując na trwałość mechanizmów dyskryminacji, stygmatyzacji i wykluczania ze społeczności różnie rozumianych Innych.

Słowa kluczowe

Roma, racism, Slovak-Roma relations, Marek Vadas, Slovak literature

Romowie, rasizm, relacje słowacko-romskie, Marek Vadas, literatura słowacka

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Baloun, Pavel. 2022. „Metla našeho venkova!” Kriminalizace Romů od první republiky až po prvotní fázi protektorátu (1918–1941). Dolní Břežany: Scriptorium.

Bystrzak, Magdalena. 2022. “»...vytvárame papierový svet. Každý svoj...« K sociálnej empatii v novšej slovenskej próze.” https://plav.sk/node/259 (access: 10.03.2023).

Dauksza, Agnieszka, Koprowska, Karolina, eds. 2019. Świadek: jak się staje, czym jest? Warsaw: Instytut Badań Literackich.

Domorák, Daniel. 2022. “Odvážne literárne gesto.” https://www.litcentrum.sk/clanok/odvazne-literarne-gesto (access: 8.03.2023).

Garaj, Patrik. 2022. “U nás by sa také čosi nemohlo stať. Marek Vadas o nepriznanom zle, ktoré vedie k rozkladu.” https://dennikn.sk/2686033/u-nas-by-sa-take-cosi-nemohlo-stat-marek-vadas-o-nepriznanom-zle-ktore-vedie-k-rozkladu/?ref=inm (access: 10.03.2023).

Hilberg, Raul. 2007. Sprawcy, ofiary, świadkowie. Zagłada Żydów 1933–1945. Translated by Jerzy Giebułtowski. Warsaw: Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Wydawnictwo Cyklady.

Hrabovský, Milan. 2015. “Anticiganizmus ako bariéra k inklúzii Rómov.” In Čierno-biele svety. Rómovia v majoritnej spoločnosti na Slovensku, edited by Tatiana Podolinská, Tomáš Hrustič, 40–58. Bratislava: Veda.

Hübschmannová, Milena, ed. 2005. “Po Židoch Cigáni”. Svĕdectví Romů ze Slovenska 1939–1945. I. díl. (1939 – srpen 1944). Praha: Triáda.

Janáč, Milo, Vadas, Marek. 2021. “V sadizme a nenávisti máme na čom stavať.” Rozum 3 (9–10): 28–35.

Kościańska, Agnieszka, Petryk, Michał. 2022. Odejdź. Rzecz o polskim rasizmie. Warsaw: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Kucbelová, Katarína. 2019. Čepiec. Bratislava: Slovart.

Mesežnikov, Grigorij. 2020. “Slovenská politika a Rómovia – úspechov menej než zlyhaní.” In Rómovia 30 rokov po revolúcii. Úvahy a reflexie na ceste za slobodou, edited by Vlado Rafael, 64–67. Bratislava: eduRoma.

Pivoň, Rastislav. 1999. “Tragické udalosti v Pobedime.” Romano Džaniben 6 (1–2): 39–42.

Sendyka, Roma. 2021. Poza obozem. Nie-miejsca pamięci – próba rozpoznania. Warsaw: Instytut Badań Literackich.

Ravasz, Ábel, Kovács, Ľuboš, Markovič, Filip. 2020. Atlas rómskych komunít 2019. Bratislava: Veda, Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, Centrum spoločných činností SAV.

Štatistický úrad Slovenskej republiky. 2023. “Sčítanie obyvateľov, domov a bytov 2021.” https://www.scitanie.sk/ (access: 2.03.2023).

Talewicz-Kwiatkowska, Joanna. 2021. “Najwyższy czas. O zaangażowaniu w upamiętnianie Romów i Sinti w Auschwitz.” In Auschwitz. Pamięć o nieheteronormatywnych ofiarach obozu, edited by Lutz van Dijk, Joanna Ostrowska, Joanna Talewicz-Kwiatkowska, translated by Agata Chmielecka, Filip Fierek, 38–47. Warsaw: Neriton.

Vadas, Marek. 2021. Šesť cudzincov. Levice: Koloman Kertész Bagala.

Zálešák, Michal. 2020. “»Pomáhať a chránit« alebo skôr »Zatýkať a mlátiť«?” In Rómovia 30 rokov po revolúcii. Úvahy a reflexie na ceste za slobodou, edited by Vlado Rafael, 119–123. Bratislava: eduRoma.

Informacje

Informacje: Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2023, Volume 18, Issue 3-4, s. 271 - 279

DOI: https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.024.19443

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Angielski:

Unwanted Neighbours, Unwanted Memory. Slovak–Roma Relations in Marek Vadas’s Six Strangers

Autorzy

Rafał Majerek

https://orcid.org/0000-0003-1333-3763

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Polska

Publikacja: 27.03.2024

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY

Udział procentowy autorów:

Rafał Majerek (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Rafal Majerek – Literature Studies, Slavonic Studies and Slovak Studies scholar, assistant professor at the Institute of Slavonic Studies of the Jagiellonian University. His main research interests include Slovak national and cultural identity in historical and contemporary perspective, development of Slovak prose after 1989, the issues of Central Europe and borderlands, contemporary Slovak drama and theatre, as well as Polish-Slovak literary relations. Author of a monograph titled Pamięć – mit – tożsamość. Słowackie procesy autoidentyfikacyjne w okresie odrodzenia narodowego (Kraków, 2011), numerous papers, as well as translations of academic and literary texts. Member of the Commission on Slavonic Culture of the Polish Academy of Arts and Sciences, the Polish-Slovak Commission on the Humanities, and the Polish-Slovak Commission of Historians at the Institute of History of the Polish Academy of Sciences. He collaborates with Slovak scientific and academic institutions, including the Institute of Slovak Literature of the Slovak Academy of Sciences and the University of Prešov.

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Angielski

Liczba wyświetleń: 197

Liczba pobrań: 60

<p>Unwanted Neighbours, Unwanted Memory. Slovak–Roma Relations in Marek Vadas’s <em>Six Strangers</em></p>

Sugerowane cytowania: Chicago

Rafał, Majerek. "Unwanted Neighbours, Unwanted Memory. Slovak–Roma Relations in Marek Vadas’s Six Strangers" Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis. Mar 27, 2024. https://ejournals.eu/czasopismo/studia-litteraria-uic/artykul/unwanted-neighbours-unwanted-memory-slovak-roma-relations-in-marek-vadass-six-strangers

Pobierz xml